عنوان: تربیت اخلاقی از دیدگاه صحیفه سجادیه
پژوهشگر: خرم شکو، رحمت
دانشگاه: آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی
دانشکده: -
سال: 1381
مقطع: کارشناسی ارشد
استاد راهنما: دیلمقانی موحد، صمد
کلیدواژه: تربیت اخلاقی/ صحیفه سجادیه
چکیده:
در این پایان‌نامه نگارنده کوشیده است که به بیان شیوه‌های تربیتی و نکات اخلاقی بپردازد که امام سجاد(ع) در ارتباط با سلوک انسانها در سیر الی الله بدانها نظر داشته و آنها را مهم و اصولی معرفی نموده است. سخن از پژوهش تربیتی صحیفه‌ای است که اگر بادقت اوراق تعلیم و تربیت را مرور کنیم بدون تردید اعتراف خواهیم کرد که این نابغه آسمانی پس از جد بزرگوارش امام علی(ع) دارای دقیق‌ترین فنون تعلیم و تربیت می‌باشد که در پنج فصل به شرح زیر تنظیم و ارائه گردیده است. فصل اول شامل طرح تحقیق، مقدمه، اهمیت موضوع، کاربرد موضوع، بیان مسئله، اهداف تحقیق، سئوالات تحقیق، فرضیات مورد بررسی، روش تحقیق، محدودیتهای تحقیق، تعریف اصطلاحات، اخلاق چیست، تربیت اخلاقی، تربیت چیست، تربیت گاهی سیاسی است، تربیت گاهی اقتصادی است، تربیت گاهی اجتماعی است، تربیت گاهی اخلاقی است، بحث از بایدها و نبایدها، بحث از حسن و قبح فعل، بحث از فضائل و رذائل می‌باشد. فصل دوم «پیشینه‌های تحقیق» است که شامل مروری بر پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تحقیقی، مروری بر کتاب های اخلاقی، مروری بر مقالات اخلاقی می‌باشد. فصل سوم «آشنایی با مفاهیم» است مشتمل بر مفهوم تربیت، مفهوم اخلاق، واژه‌های مرادف با آنها، واژه‌های ضد با آنها، مفهوم تربیت در قرآن مفهوم اخلاق در قرآن، مفهوم تربیت در سنت و روایات، مفهوم اخلاق در سنت و روایات، مفهوم علمی تربیت، مفهوم علمی اخلاق، نتیجه علمی از مفاهیم، فصل چهارم «تشریح مباحث» که در حقیقت اساس کار این تحقیق است به تشریح مباحث در آینه صحیفه سجادی پرداخته که مشتمل بر اخلاق فردی، اخلاق اجتماعی، اخلاق سیاسی، اخلاق اقتصادی، اخلاق فرهنگی، اخلاق معنوی می‌باشد. در نهایت فصل پایانی، در برگیرنده نتیجه نهایی و نصایح و پیشنهادات ارائه شده است. در واقع جامعه‌ای اهل سعادت است که از تهذیب اخلاق بهره‌مند باشد و جامعه یا ملتی سقوط می‌کند که از این بارقه الهی محروم گردد. لذا با توجه به توصیه‌های قرآن مبنی بر تأسی از پیامبر و خاندان گرامیش هدف از انتخاب تربیت اخلاقی از دیدگاه صحیفة سجادیه، انتخاب یک الگو و اسوه حسنه‌ای است که در ابتدا برای خودمان و سپس جهت رشد و تعالی جامعه فرهنگ ما راهگشا است. نتیجه: شیوه تربیتی امام سجاد(ع) شیوه‌ای است کاربردی زیرا امام الساجدین از محراب عبادت مکتبی سرشار از آموزش و پرورش پدید آورده و بایسته‌ترین خصلتها و ارزنده‌ترین اندیشه‌ها را با لطافت و عطر مناجات در هم آمیخته و شیفتگان جمال حق را تا جایگاه شناخت حقایق اوج داده است. هم‌زمان با آنکه به انسان می‌گوید خدا را عبادت کن و چگونه عبادت کن به او می‌گوید چگونه زندگی و روابط خود را با سایر انسانها تنظیم کن و حتی چگونگی روابطش را با سایر جوامع متذکر می‌شود.
عنوان: مبانی قرآنی دعای مکارم الاخلاق(از صحیفه سجادیه)
پژوهشگر: گل زرد، مریم
دانشگاه: دانشگاه شیراز
دانشکده: علوم قرآنی شیراز
سال: 1385
مقطع: کارشناسی
استاد راهنما: نعمت الهی، محمد علی
کلیدواژه: -
چکیده:
تحقیقی که در پیش رو دارید، مبانی قرآنی دعای مکارم الاخلاق از صحیفه سجادیه می باشد. در این تحقیق، سعی داریم، بیان کنیم که آیا کلام ائمه از قرآن نشأت گرفته یا نه، یعنی آیا کلام ایشان توضیح و تبیین قرآن است و با قرآن مطابقت دارد و اینکه ایشان که تربیت یافته مکتب انبیاء هستند در شرایط سخت حاکم بر جامعه تا چه حد توانسته اند مسایل دین را برای مردم تبیین کنند و آیا همانطور که مشهور است که صحیفه سجادیه «اخت قرآن» است، مفاهیم آن با قرآن مطابقت دارد. از این رو دعای مکارم الاخلاق که یکی از زیباترین دعاهای صحیفه است را انتخاب کردیم و قصد داریم آن را با قرآن مطابقت داده تا این رابطه بیشتر مشخص گردد. این تحقیق به روش کتابخانه ای انجام شده و بیشتر از کتاب های اخلاقی و تفاسیر استفاده شده و در پنج فصل تنظیم گردیده است. فصل اول، کلیاتی از اخلاق، دعا، رابطه اهل بیت با قرآن، زندگی امام سجاد(ع) و کتاب صحیفه سجادیه فصل دوم، ارتباط معنوی و معرفتی که انسان می تواند به وسیله عبادات، انجام اعمال صالح، ایمان، یقین، اطاعت از خداوند، تقوی و عهد با خداوند داشته باشد. فصل سوم، مسایل اخلاقی که در اجتماع ورابطه با مردم مثل عدالت، ملایمت با مردم، خویشاوند گرایی، چشم پوشی از بدی و... باید رعایت شود . فصل چهارم، مسائل درونی و تربیتی مثل، کبر، عجب، فخر فروشی، زهد و عهد بررسی می گردد. فصل پنجم، نیازهای اقتصادی و جسمانی مثل گشایش روزی، درخواست قدرت وتوانایی، مصونیت از فقر و... که سعی شده مبانی قرآنی آنها بررسی گردد و آیاتی با همان مفهوم آورده شود و در نتیجه رابطه کلام امام با قرآن مشخص گردد.
----------------------------------------------------------------------------------------
عنوان: نبوت و امامت در صحیفه سجادیه
پژوهشگر: داوند، هانیه
دانشگاه: اصول الدین
دانشکده: اصول الدین قم
سال: 1386
مقطع: کارشناسی ارشد
استاد راهنما: زاهدی، عبدالرضا
کلیدواژه: -
چکیده:
این تحقیق تحت عنوان نبوت و امامت در صحیفه سجادیه نگارشی است که هدف از آن دستیابی به نکات هدایتی مورد نظر امام سجاد(ع) در دعاهای صحیفه سجادیه می باشد. سیر پژوهش حاضر بدین شرح است: پس از مقدمه که در آن به تبیین موضوع، بیان ضرورت و اهداف تحقیق پرداخته شده است، در فصل اول که عنوان آن زندگی امام سجاد(ع) و اشنایی با صحیفه سجادیه است دوران امامت امام مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم که فصل نبوت است در بخش اول آن به بررسی وحی در صحیفه پرداخته ایم که در آن رابطه وحی و نبوت، اقسام وحی و وحی در صحیفه سجادیه بررسی شده است. بخش دوم نبوت عامه است که در آن شیوه های برخورد مردم با انبیاء، تثبیت توحید توسط پیامبران، شیوه های برخورد با انبیاء بررسی شده است. در بخش سوم به بررسی نبوت خاصه که همان پیامبری حضرت محمد(ص)، امت، مقام پیامبر اسلام(ص) در میان انبیاء، ابلاغ رسالت پیامبر(ص)، شفاعت پیامبر(ص)، دوستان و یاران پیامبر(ص) و درود بر پیامبر(ص) پرداخته ایم، صفات پیامبر(ص) در صحیفه سجادیه و مطالبی هم در مورد معجزه پیامبر(ص)، قرآن، فصاحت، معارف انحصاری قرآن کریم، جدایی ناپذیری قرآن و عترت و آثار عمل به قرآن و .... بیان شده است. در فصل سوم که فصل امامت است، مفهوم امامت، عصمت امام، حقیقت امامت در قرآن اطاعت امام، مهدی منتظر(عج)، شفاعت اهل بیت، درود بر اهل بیت ولایت و ... در صحیفه سجادیه بررسی شده است. در بررسی هر مورد ابتدا توضیح مختصری در مورد آن و بررسی کاوش آن مورد در صحیفه و سپس ابعاد آن از دید آیات قرآن و احادیث اهل بیت(ع) شرح و بررسی نموده ایم. مهمترین نتیجه بدست آمده از تحقیق اثبات هدایتگری امام سجاد(ع) در عصر خفقان بعد از حادثه عاشورا است که ایشان توانست از دعا برای بیان بخشی از عقاید خود استفاده کند و بار دیگر تحرکی در جامعه برای توجه به معرفت و عبادت و بندگی ایجاد کند.
